ΑΡΘΡΟΠΟΔΑ

Βασίλειο: Ζώα (Animalia)
Υποβασίλειο: Ευμετάζωα (Eumetazoa)
Υπερσυνομοταξία: Εκδυσόζωα (Ecdysozoa)
Συνομοταξία (Φύλο): Αρθρόποδα (Arthropoda)

  • Υποσυνομοταξία: Τριλοβιτόμορφα (Trilobitomorpha)
Τριλοβίτες (Trilobita)
  • Υποσυνομοταξία: Χηληκέρατα (Chelicerata)
Αραχνίδια (Arachnida) - Αράχνες, σκορπιοί
Μεροστόματα (Merostomata)- Λίμουλοι
Πυκνογόνιδα (Pycnogonida)- Θαλάσσιες αράχνες
  • Υποσυνομοταξία: Μυριάποδα (Myriapoda)
Χηλόποδα (Chilopoda) - Σκολόπενδρες
Διπλόποδα (Diplopoda) - Ίουλοι
Παυρόποδα (Pauropoda)
Σύμφυλα (Symphyla)
  • Υποσυνομοταξία: Εξάποδα (Hexapoda)
Έντομα
Κολλέμβολα (Collembola) - Πόδουροι
Δίπλουρα (Diplura)
Πρότουρα (Protura)
  • Υποσυνομοταξία: Καρκινοειδή (Crustacea)
Βραγχιόποδα (Branchiopoda)
Remipedia
Κεφαλοκάριδα (Cephalocarida)
Μαξιλλόποδα (Maxillopoda)
Οστρακώδη (Ostracoda)
Μαλακόστρακα

Τα Αρθρόποδα (Arthropoda) είναι η μεγαλύτερη συνομοταξία ζώων στο ζωικό βασίλειο.
Περίπου το 80% όλων των ειδών ζώων που ζουν σήμερα, είναι αρθρόποδα.
Μια εκτίμηση υποδηλώνει ότι περίπου 1,170,000 έχουν περιγραφεί.
Μια άλλη μελέτη εκτιμά ότι υπάρχουν σήμερα 5-10 εκατομμύρια είδη, καταγεγραμμένα ή μή.
 
Εμφανίζονται από τη Κάμβριο περίοδο και περιλαμβάνουν μια μεγάλη ομάδα που εξαφανίστηκε εντελώς, τους Τριλοβίτες.

Σήμερα οι επιστήμονες πιστεύουν οτι τα αρθρόποδα ήταν τα ζώα που έκαναν τα πρώτα βήματα στη ξηρά.

Έχουν εξωσκελετό και το σώμα τους χωρίζεται σε τμήματα που ονομάζονται μεταμερή.
Έχουν αρθρωτά άκρα, που σε κάθε είδος έχουν μετασχηματιστεί σε εξειδικευμένα όργανα όπως πόδια ή στοματικά εξαρτήματα ή κεραίες.
Τα αρθρόποδα έχουν κοιλιακή νευρική άλυσο με αρχικά ένα ζευγάρι γάγγλια κατά μέλος και ανοικτό κυκλοφορικό σύστημα με την καρδιά στη ράχη

Ο αριθμός των ποδιών καθορίζει την ταξινομική διαίρεση, όπως γίνεται αντιληπτό από τα ονόματα Δεκάποδα και Εξάποδα.

Ένα από τα μυστικά της επιτυχίας τους ήταν ακριβώς τα αρθρωτά τους πόδια.
Τα πόδια που λυγίζουν γύρω από έναν αρθρωτό σύνδεσμο, εξασφαλίζουν μεγάλη σταθερότητα και απορρόφηση των κραδασμών. τα τέλεια χαρακτηριστικά για ένα όχημα παντός εδάφους.
Κάθε πόδι έχει εκπληκτική ευλυγισία λόγω των πολλών αρθρώσεων που έχει. Οι τένοντες που συνδέονται με δυνατούς μυς επιτρέπουν ένα εύρος κινήσεων.

Για να βοηθηθούν στον προσανατολισμό, τα αρθρόποδα ανέπτυξαν ένα σύστημα αισθητηρίων οργάνων, προσαρτήματα σαν κεραίες και τους πρώτους οφθαλμούς που μπορούσαν να ξεχωρίσουν ευκρινείς εικόνες.
Το πιο σημαντικό όμως απ'όλα είναι ότι τα πόδια τους και τα τμήματα του σώματός τους τα μεταμερή, προσαρμόζονταν εύκολα σχεδόν σε κάθε περίσταση:
για παράδειγμα ένα μικρό εξελικτικό βήμα κι ένα βαδιστικό πόδι μπορεί να μετατραπεί σε αρπακτική δαγκάνα.

Ο βασικός σχεδιασμός του σώματος των αρθρόποδων, με τα μεταμερή και τα πόδια εμπεριέχει μια φοβερή δυναμική προσαρμογής και εξέλιξης.
Αυτός είναι και ο λόγος που υπάρχουν περισσότερα αρθρόποδα στους ωκεανούς, απ' οποιαδήποτε άλλη ομάδα ζώων.
Κάθ' ένα από τα χιλιάδες είδη αρθρόποδων που υπάρχουν σήμερα, αποτελεί και μια παραλλαγή του βασικού σχεδιασμού των πρώτων αρθρόποδων.
Η κυριαρχία των αρθρόποδων στη θάλασσα οφείλεται κυρίως στο σκελετό τους, που είναι ένα από τα σπουδαιότερα στοιχεία του σωματικού σχεδιασμού τους.

Τα αρθρόποδα έχουν το σκελετό έξω από το σώμα τους.
Το σκληρό κέλυφος τους χρησιμεύει για στήριξη αλλά και για προστασία.
Σχηματίζει μια ισχυρή πανοπλία γύρω από το σώμα τους, ικανή να αποκρούσει σχεδόν κάθε επίθεση προφυλάσσοντας τα μαλακά εσωτερικά όργανα.
Παρ'ολα αυτά τα αρθρόποδα έχουν ένα αδύναμο σημείο.
 
Κάποια στιγμή πρέπει ν'αποχωριστούν τη πανοπλία τους και τότε είναι ευάλωτο σε κάθε κίνδυνο.
Επειδή το ζώο μεγαλώνει, υφίσταται μια εκπληκτική μεταμόρφωση.
Στην αρχή η αυξανόμενη πίεση από το σώμα του που μεγαλώνει διαρρηγνύει τον εξωσκελετό.
Κάτω από το κέλυφος ένας νέος μαλακός σκελετός έχει ήδη αρχίσει να σχηματίζεται.
Με έντονες προσπάθειες και συστροφές απαλλάσονται από τον παλιό σκελετό με μια διαδικασία που ονομάζεται έκδυση.
Ο νέος σκελετός θα γίνει γρήγορα ένα μεγαλύτερο κέλυφος και θα σκληρύνει.
κάποια από τα εξαρτήματα που διαθέτουν βοηθούν στην αναπνοή, καθώς σπρώχνουν νερό προς τα βράγχια

Τα πρώτα αρθρόποδα ανέπνεαν μέσω λεπτών βραγχίων που έμοιαζαν με σελίδες βιβλίου και λειτουργούσαν μόνο μέσα στο νερό.
Χρειάστηκαν μεγάλα εξελικτικά άλματα για να κατορθώσουν να βγούν και να αποικήσουν το εχθρικό περιβάλλον της στεριάς.
Ο εξωσκελετός τους ανέπτυξε νέες προσαρμογές για να προστατέψει το σώμα από τις σκληρές συνθήκες της στεριάς και τα μεταμερή τους εξελήχθηκαν σε ένα πλήθος εργαλείων, για να αισθάνονται ,να περπατουν, να συλλαμβάνουν τη λεία τους και τελικά να πετάξουν και να κατακτήσουν τον κόσμο.

Τα μικροαπολιθώματα που μελετούν οι επιστήμονες υποδηλώνουν ότι πολλά διαφορετικά είδη αρθρόποδων εισέβαλαν στη ξηρά την ίδια περιόδο.
Περίπου 380 εκατομύρια χρόνια πριν, κατά τη Δεβόνιο τα πρώτα φυτά οι λειχήνες και τα βρύα είχαν δημιουργήσει τις κατάλληλες συνθήκες γι'αυτη την εισβολή.
Υπήρχε πλέον περισσότερο οξυγόνο στη στεριά απ'ότι στη θάλασσα, απλά τα αρθρόποδα έπρεπε να βρούν το τρόπο να το προσλάβουν.
Σταδιακά τα βράγχια που λειτουργούσαν καλά στο νερό, επανατοποθετηθηκαν μέσα στο ζώο. Εκεί το οξυγόνο απ'τον αέρα θα μπορούσε να μεταφερθεί απ'ευθείας στο αίμα.
Με τον καιρό τα αρθρόποδα εξέληξαν πολλές διαφορετικές τεχνικές αναπνοής.

Το επόμενο πρόβλημα που αντιμετώπισαν ήταν η έυρεση τροφής.
Η ποικιλία των φυτών ήταν περιορισμένη και τα φυτά είναι πιο δύσκολα στην πέψη απ'ότι τα φύκια.
Η βλάστηση όμως που σάπιζε, τα νεκρά αρθρόποδα όπως και η νεκρή οργανική ύλη που είχε κατατμηθεί και αποικοδομηθεί απ'τα βακτήρια και τους μύκητες ήταν πιο εύκολη στην πέψη.
Έτσι ένας μεγάλος αριθμός διαφορετικών αρθρόποδων προσαρμόστηκαν στη ζωή της χέρσου σα καταναλωτές προιόντων αποικοδόμησης της νεκρής οργανικής ύλης.

Αυτά τα μικρά πλάσματα διαμορφώνουν τον κόσμο για όλους εμάς.
Μας παρέχουν σημαντικές υπηρεσίες που συντηρούν τον κύκλο της ζωής, και στην πραγματικότητα δε θα μπορούσαμε να ζήσουμε χωρίς αυτά.
Χωρίς τα αρθρόποδα τα περισσότερα οικοσυστήματα θα κατέρρεαν αφού εκτός των άλλων παίζουν και το ρόλο των ανακυκλωτών στη φύση.
Έχουν επίσης σημαντικό ρόλο στην αναπαραγωγή μερικών απ'τους πιο όμορφους οργανισμούς στη γή, τα φυτά.
Καθώς τρέφονται με νέκταρ απο τα λουλούδια η γύρη κολλάει στο σώμα τους και μεταφέρεται σε άλλα λουλούδια.
Μπορούμε να πούμε οτι στην επιτυχία των αρθρόποδων οφείλεται σε μεγάλο βαθμό η ομορφιά και το μεγαλείο της φύσης.

Η Ομάδα του enidrio.gr αποτελείται από έμπειρους ιχθυολόγους, γεωπόνους και τεχνικούς-κατασκευαστές ενυδρείων - email: info@enidrio.gr


Gravity.gr - interactive web