ΚΝΙΔΟΖΩΑ (ΚΟΡΑΛΛΙΑ, ΜΕΔΟΥΣΕΣ & ΘΑΛΑΣΣΙΕΣ ΑΝΕΜΩΝΕΣ)

Φαίνεται τόσο απλό.
Σήμερα όλα τα πλάσματα που έρπουν, πετούν ή κολυμπούν, χρησιμοποιούν μύες και νεύρα.
Αυτά τα χαρακτηριστικά τα κληρονόμησαν από τα  Κνιδόζωα.

Η εμφάνιση συχνά μας απατά.
Τα ζώα αυτά που κινούνται αργά και φαίνονται να είναι ιδιαίτερα απλά στην δομή τους, στην πραγματικότητα αποτελούν το λίκνο της ζωής.
Τα Κνιδόζωα έκαναν το μεγάλο άλμα στην εξέλικτική ιστορία των ζώων. Τη μετάβαση δηλαδή σε δομές που περιλαμβάνουν ιστούς με νεύρα και μύες, που έκαναν δυνατή κάθε είδους κίνηση.

Μελετώντας σήμερα τις Θαλάσσιες ανεμώνες κάνουμε ένα ταξίδι στο χρόνο και φανταζόμαστε την συμπεριφορά των πρώτων  ζώων που υπήρξαν στη Γη.
Τα κνιδόζωα ήταν οι πρώτοι ενεργοί θηρευτές στον πλανήτη, και πολλοί επιστήμονες πιστεύουν πως η σύλληψη της λείας ήταν αυτό που πυροδότησε την πρώτη κίνηση στο ζωικό βασίλειο.

Για πολλούς αιώνες τα κνιδόζωα προβλημάτιζαν τους επιστήμονες που δεν ήταν σίγουροι εάν επρόκειτο για φυτά, για ζώα ή κάτι ανάμεσα σε αυτά τα δύο.
Μόνο όταν τα μελέτησαν διεξοδικά και παρατήρησαν τον τρόπο με τον οποίο κινούνται και τρέφονται, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι είναι ενεργητικά, αρπακτικά ζώα.

Η ανακάλυψη αυτή ήταν αποκαλυπτική για την επιστήμη του 18ου αιώνα και στους μετέπειτα αιώνες θα οδηγούσε σε πολύ σπουδαιότερα συμπεράσματα για το ζωικό κόσμο.

Πριν εμφανιστούν τα πρώτα κνιδόζωα, η μοναδική ομάδα ζώων στη Γή ήταν οι Σπόγγοι.
Ανίκανοι να μετακινηθούν, διέθεταν μόνο τις στοιχειώδη αισθητήρια, και τρέφονταν κατακρατώντας αιωρούμενα σωματίδια τροφής, αντλώντας  νερό και κυκλοφορώντας το μέσα από το σώμα τους.
Ήταν και παραμένουν μόλις κάτι περισσότερο από μια συγκέντρωση κυττάρων χαλαρά συνδεδεμένων.

Τα κνιδόζωα ήταν τα πρώτα πλάσματα που ανέπτυξαν ευαίσθητες κεραίες, με τις οποίες μπορούσαν ν'αντιληφθούν τον κόσμο γύρω τους.
Επίσης ανέπτυξαν και άλλες σημαντικές λειτουργίες και χαρακτηριστικά, που σηματοδότησαν τη μετέπειτα εξέλιξη των ζώων.
Το στόμα για να συλλαμβάνουν και το στομάχι για να αφομοιώνουν τη τροφή, ήταν ακόμα μια καινοτομία των κνιδόζωων, που θα εξαπλωνόταν σε όλο το ζωικό βασίλειο.
Η σημαντικότερη όμως λειτουργία που ανακάλυψαν αυτά τα πρωτοπόρα ζώα ηταν η κίνηση.

Σε μια Θαλάσσια ανεμώνη, μετά τις κεραίες στο εσωτερικό του λαιμού της, χιλιάδες μικροσκοπικά τριχίδια αντλούν νερό μέσα στο σώμα της.
Καθώς το νερό γεμίζει το σώμα δημιουργεί έναν υγρό σκελετό και το ζώο φαίνεται να βλασταίνει και να μεγαλώνει.

Οι θαλάσσιες ανεμώνες διαθέτουν δύο ομάδες μυών που κάμπτουν προς οποιαδήποτε κατεύθυνση.
Για τον έλεγχο των μυών βασίζονται σε ειδικά κύτταρα. Τα νευρικά κύτταρα, που είναι άλλη μια επινόηση των κνιδόζωων.
Μέσω μιας ομάδας νευρικών κυττάρων ηλεκτρικές ώσεις των νεύρων ενεργοποιούν μια ομάδα μυών που συστέλλονται ωθώντας το ζώο ψηλότερα.
Συστέλλοντας και την άλλη ομάδα μυών το ζώο μπορεί να κάμψει το σώμα του σε πλεονεκτική θέση για ν'αρπάξει την τροφή του.

Η ανεμώνη έχει αναπτύξει κάποια πολύ εξειδικευμένα όπλα για να πιάνει το θήραμα της.
Οι κεραίες της είναι επικαλυμμένες με εκατομμύρια ειδικές κάψες που ονομάζονται νηματοκύστες.
Στο εσωτερικό των νηματοκύστεων υπάρχουν ακιδωτά νημάτια που περιέχουν δηλητήριο.
Όταν ελευθερωθούν αυτά τα νημάτια εκτοξεύονται με ταχύτητα βλήματος πυροβόλου όπλου και διαπερνούν το στόχο τους γεμίζοντάς τον παραλυτικές τοξίνες.

Για να ενεργοποιηθούν αυτά τα όπλα πρέπει πρώτα κάτι ν'αγγίξει τις κεραίες και για να συμβεί αυτό το θήραμα πρέπει να πλησιάσει την Ανεμώνη.
Η ομοιότητά της με φυτό αποκρύπτει πλήρως τις φονικές της διαθέσεις, έτσι πολλά είναι τα άτυχα ζώα που πέφτουν θύματα της απροσεξίας τους.

Αφού το θύμα χτυπηθεί η ανεμώνη το αγγαλιάζει παρασσύροντας το στο στόμα της, και στη συνέχεια στο στομάχι της όπου θα χωνευτεί.

Για περισσότερο από μισό δισεκατομμύριο χρόνια τα κνιδόζωα τελειοποιούν και προσαρμόζουν τις νηματοκύστες τους.
Όμως αυτά τα εκτοξευόμενα ακίδωτά νημάτια δε χρησιμεύουν μόνο για τη σύλληψη της τροφής αλλά χρησιμοποιούνται και ενάντια σε άτομα του είδους τους.

Τα κνιδόζωα ανταγωνίζονται λυσσαλέα για τον έλεγχο περιοχών. Οι μάχες μεταξύ ανεμώνων μπορεί να διαρκέσει ακόμα και μέρες και μπορεί να οδηγήσει ακόμα και στο θάνατο.
επειδή όλα αυτά διαδραματίζονται σε αργό χρόνο, δύσκολα γίνονται αντιληπτά στο ανθρώπινο μάτι.

Αν και τόσο ανταγωνιστικά μεταξύ τους, κάποια είδη κνιδόζωων ήταν επίσης πρωτοπόρα σ'έναν πιο αρμονικό τρόπο ζωής.
Σταμάτησαν ν'ανταγωνίζονται μεταξύ τους και άρχισαν να συνεργάζονται δημιουργώντας τεράστιες αποικίες.
Οι πολύποδες των κοραλλιών είναι επίσης κνιδόζωα και σαν τα ξαδέλφια τους τις θαλάσσιες ανεμώνες είναι θηρευτές που αιχμαλωτίζουν και τρώνε πλαγκτόν.
Αντί όμως να μάχονται, οικοδομούν αποθέτοντας ανθρακικό ασβέστιο, φτιάχνοντας έτσι τον εξωτερικό σκελετό τους. Πάρα πολλές αποικίες κοραλλιών  η μία δίπλα στην άλλη , αλλά και χρονικά επάλληλες απο γενιά σε γενιά, για χιλιάδες χρόνια αυτοί οι μικροσκοπικοί πολύποδες δημιουργούν ένα από τα μεγαλύτερα θαύματα της φύσης, τους κοραλλιογενείς υφάλους.

Κοραλλιογενής ύφαλος

Ένα υπερθέαμα χρωμάτων και σχηματισμών που στον πλανήτη δεν υπάρχει όμοιό του.
Έξω από τις ΒΑ ακτές της Αυστραλίας το μεγάλο κοραλλιογενές φράγμα εκτείνεται σε μήκος 1600 χιλιομέτρων.
Πρόκειται για ένα θαύμα συνεργασίας και παραγωγικότητας και εξαρτάται από το μόχθο μικροσκοπικών κνιδόζωων.

Κάθε είδος κοραλλιού συγχρονίζει την αναπαραγωγή του που διαρκεί λίγες νύχτες, τις ίδιες κάθε χρόνο.
Κανείς δεν ξέρει τι προκαλεί τους εκατομμύρια πολύποδες να εκτοξεύσουν ταυτόχρονα τα ωάρια και το σπέρμα τους στα θαλάσσια ρεύματα.
Συνεργαζόμενα σε τέτοια κλίμακα αυτά τα κνιδόζωα βρήκαν τρόπο να εξασφαλίσουν τη διατήρηση του είδους τους.

Στη διάρκεια εκατομμυρίων χρόνων κάποια κνιδόζωα εξελίχθηκαν προς μια εντελώς διαφορετική κατεύθυνση αλλά το πότε και πώς έγινε αυτό παραμένει μυστήριο.
Οι άκρες του στόματος τους διευρύνθηκαν και ανέπτυξαν βραχίονες για να τρέφονται. Οι κεραίες έγιναν λεπτά νήματα, και ο κυλινδρικός μίσχος μετασχηματίστηκε σε ζελατινώδη κώδωνα.
Έτσι πήρε μορφή η γνωστή σε όλους μας Μέδουσσα.
Με την εξέλιξη των μεδουσών τα κνιδόζωα θα μπορούσαν να είναι κάλιστα τα πρώτα ζώα που κολύμπησαν ελεύθερα.

Σήμερα υπάρχει ένα είδος που συνδέει το τρόπο ζωής της Ανεμώνης η οποία είναι εδραία, με αυτή της Μέδουσας, που κολυμπά ελέυθερα.

Το είδος Aurelia παρουσιάζει έναν αξιοπρόσεκτο κύκλο ζωής και υφίσταται μια από τις πλέον φανταστικές μεταμορφώσεις στο ζωικό βασίλειο.
Ξεκινάει τη ζωή της σα συνηθισμένος μικροσκοπικός πολύποδας, προσκολημένη στο βυθό, οπού τρέφεται όπως μία ανεμώνη.
Κάποια στιγμή, ο πολύποδας αρχίζει να διαιρείται, σχηματίζοντας δεκάδες μικρούς δίσκους τον έναν πάνω στον άλλον.
Κάθε ένας δίσκος με τη σειρά του γίνεται και ένα ξεχωριστό ζώο, που ονομάζεται Εφύρα.
Η Εφύρα μπορεί να θεωρηθεί ως ανήλικη μέδουσα, η οποία αποκολλάται από το στέλεχος του πολύποδα και κολυμπάει μακρυά.
Στη συνέχεια η Εφύρα τρέφεται με πλαγκτόν και σταδιακά ενηλικιώνεται φτάνοντας τα 60 εκατοστά σε διάμετρο.
Κατά την αναπαραγωγική περίοδο αυτές οι μέδουσες συγκεντρώνονται κοντά στην ακτή σε μεγάλους αριθμούς.
Οι αρσενικές απελευθερώνουν σπέρμα σε μορφή νημάτων.
Οι θηλυκές συλλέγουν και απορροφούν το σπέρμα με τους κροσσωτούς βραχίονές τους και γονιμοποιούν τ'αυγά τους.
Μετα την αναπαραγωγή της τα γονιμοποιημένα αυγα καταλήγουν στο βυθό και ένας νέος κύκλος αρχίζει




Το είδος Aurelia παρουσιάζει έναν αξιοπρόσεκτο κύκλο ζωής που συνδέει το τρόπο ζωής της Ανεμώνης με της Μέδουσας.
Το είδος Aurelia παρουσιάζει έναν αξιοπρόσεκτο κύκλο ζωής που συνδέει το τρόπο ζωής της Ανεμώνης με της Μέδουσας.

Η Ομάδα του enidrio.gr αποτελείται από έμπειρους ιχθυολόγους, γεωπόνους και τεχνικούς-κατασκευαστές ενυδρείων - email: info@enidrio.gr


Gravity.gr - interactive web